Het is de economie, suffie!
Deze zin – in het Engels It’s the economy stupid! – was een belangrijke slogan in de campagne waarmee Bill Clinton in 1992 president van Amerika werd. De zin moest duidelijk maken dat investeren in de economie heel belangrijk was met het oog op de groei van de Amerikaanse economie en welvaart. Het illustreert hoe belangrijk het kapitalistische gedachtengoed en het (opkomende) New Public Management waren in die jaren.
De zin kwam bij ons op toen we in het kader van het Werkatelier Bouwen aan Veerkracht een bezoek brachten aan Buurthuis de Bol in Amsterdam Noord, een totaal niet kapitalistische setting. Het driedaagse werkatelier vond begin oktober 2024 in Amsterdam Noord plaats. Het atelier had als doel om met het oog op het opleiden en toerusten van toekomstige professionals – sociaal werkers, wijkagenten, veiligheidsmedewerkers, ambtenaren sociaal domein – kennis en ervaring op te doen over het samen met gemeenschappen werken aan sociale rechtvaardigheid.
De bevlogen en betrokken medewerkers van Buurthuis de Bol lieten namelijk zien dat investeren in de lokale economie cruciaal is als je duurzaam wilt werken aan het versterken van mensen en gemeenschappen in buurten en wijken. De boodschap was eigenlijk simpel: zorg ervoor dat het leveren van diensten en de productie van goederen in de buurt zoveel mogelijk door de buurt zelf gedaan wordt. Onderhandel hierover met opdrachtgevers, bijvoorbeeld de gemeente of de woningbouwcorporatie, maar ook particuliere bedrijven. En laat hen buurtbewoners inhuren en betalen voor bijvoorbeeld het schoonhouden van kantoorpanden, het onderhouden van het groen, de speeltuin of bepaalde gebouwen, het verzorgen van ouderen en het cateren van overleggen, feestjes of wat dan ook in de buurt. Zo houd je niet alleen de inkomsten in de buurt, maar krijgen buurtbewoners ook werk, een zinvolle dagbesteding en vergroten ze hun capaciteiten. Mensen ontmoeten op die manier anderen, waar ze ook buiten het werk weer dingen mee samen kunnen doen en dit alles leidt tot verbetering van de leefomgeving en versterking van de gemeenschap.
Om dit goed te kunnen doen werkt Buurthuis de Bol via een coöperatief model met leden: een wijkwerk-coöperatie. Via dit model kan men onderhandelen over de inkoop en buurtbewoners betalen. Bijkomend voordeel is meer continuïteit in de inkomsten, waardoor het buurthuis minder afhankelijk wordt van projectsubsidies. Bij het opzetten van de coöperatie hebben bewoners en opbouwwerkers intensief samengewerkt, bijvoorbeeld bij het verzamelen van de nodige juridische kennis en advies.
De manier van werken binnen Buurthuis de Bol staat binnen samenlevingsopbouw bekend als Community Wealth Building, in het Nederlands ook wel vertaald als WijkWelvaartsWerk. Dit is niet zozeer een nieuwe benadering, maar door de nadruk binnen samenlevingsopbouw op ontmoeting en verbinding, toch veelal over het hoofd gezien. Alhoewel John McKnight – een van de oprichters van Asset-Based Community Development (ABCD) – dit al zag als een van de belangrijkste assets in de buurt, waarop ingezet moet worden. In Buurthuis de Bol zagen we dat Community Wealth Building niet alleen de lokale wijkeconomie versterkt en de waarde die mensen met elkaar creëren binnen de gemeenschap houdt. Het is ook een democratische en inclusieve manier om de herontwikkeling van buurten ten goede te laten komen aan de bewoners die dit het hardste nodig hebben.
Het voorbeeld van Buurthuis de Bol overtuigde ons ervan dat dit element veel meer aandacht zou moeten krijgen in opleidingen en trainingen.
Immers: Het is de lokale economie, suffie!